Gemeenten horen zich niet te begeven op de energiemarkt als producent van groene stroom via zonneparken of windmolens. In de provincie Groningen is de afgelopen jaren al veel landbouwgrond opgeofferd aan grootschalige zonneparken. Zo ging er 165 hectare verloren in Midden-Groningen en Oldambt. Nu wil de gemeente Groningen in Meerstad-Noord zelfs een park van ruim 400 hectare realiseren — volledig voor eigen rekening en met de opbrengsten grotendeels voor zichzelf.
Bij het Eekerpolder-project van Novar zijn er participatiemogelijkheden voor belanghebbenden. De gemeente Groningen kiest daarentegen vooral voor eigen gewin en slechts een beperkte participatie. Daarmee wijkt zij af van andere gemeenten, die de risico’s overlaten aan marktpartijen. Groningen speculeert met gemeenschapsgeld en neemt zelf de risico’s. Dat dit niet verstandig is, blijkt nu al: waar Novar 165 hectare nodig heeft om 160.000 MWh op te wekken, rekent de gemeente Groningen op 400 hectare voor 220.000 Mwh. Is dat economisch verantwoord?
Natuurlijk moet onze maatschappij verduurzamen. Volksvertegenwoordigers hebben gekozen voor forse CO₂-reductie en veel gemeenten streven naar een CO₂-neutraal beleid in 2030–2035. Een nobel streven, maar de praktijk is weerbarstig. Schommelingen op de energiemarkt en negatieve tarieven op momenten dat massaal zonne-energie wordt geleverd, maken kostendekkend werken steeds moeilijker.
De vraag is: ligt de oorzaak bij de grote zonneparken of bij particulieren zelf? Feit is dat zowel burgers, bedrijven als overheden speculeren op de energiemarkt. Na de zonnepanelenhype volgt nu de batterijhype, om pieken en dalen in het net op te vangen. Ondertussen gaan bedrijven off-grid omdat er te weinig kabelcapaciteit is. Onze energiemarkt is ziek — ziek gemaakt door de overheid. En de rekening wordt neergelegd bij particulieren en ondernemers.
Dit alles toont aan dat de overheid zich niet moet bemoeien met een vrije markt. Gemeenten die bezig zijn met de energietransitie doen er beter aan te faciliteren, maar de risico’s en investeringen over te laten aan marktpartijen. Een gedegen risicoanalyse en dagelijks handelen op de energiemarkt is geen taak voor een gemeente.
Rick Meijer - Woordvoerder VVD Groningen